मुख्यमन्त्री शाहको भारत भ्रमण : योगी र धामीसँग के-के कुराकानी भयो ?

काठमाडौँ । भारत भ्रमणमा रहेका सुदूरपश्चिमका मुख्यमन्त्री कमलबहादुर शाहले उत्तरप्रदेशका मुख्यमन्त्री योगी आदित्यनाथ र उत्तराखण्डका मुख्यमन्त्री पुष्करसिंह धामीसँग भेटेका छन् । सुदूरपश्चिमको सिमाना भारतको ती दुवै राज्यसँग जोडिन्छ ।

प्रदेशगत तहमा सम्बन्ध विकास गर्ने उद्देश्यले शाहले सीमापारिका दुवै राज्यका मुख्यमन्त्रीहरूसँग भेटेका हुन् । सीमा क्षेत्रमा देखिएका समान चुनौती र अवसरका बारेमा दुवै नेतासँग छलफल भएको मुख्यमन्त्री शाहले बताए । सोमबार लखनऊमा योगीसँग भेटेका शाहले सीमावर्ती क्षेत्रमा सडकको सुधारदेखि, लागूऔषध कारोबारमाथि नियन्त्रण र उत्तर प्रदेशका पर्यटकलाई सुदूरपश्चिम ल्याउने योजनाहरूका विषयमा छलफल गरेका छन् ।

‘उहाँसँग धेरै विषयहरूमा कुराकानी भएको छ । नेपाललाई जोड्ने भारतीय सीमाभित्रका कातिपय बाटाहरू नराम्रो भएकाले आवतजावतमा कठिनाइ रहेको विषयमा उहाँको ध्यानाकर्षण गराएका छौं,’ उनले भने ‘कैलालीको खकरौलदेखि पारि टिकुनियासम्म र कञ्चनपुरको बेलौरीदेखि सीमापारिको खजुरियासम्मको बाटो स्तरोन्नतिका लागि आग्रह गरेका छौं ।’

उत्तर प्रदेशसँग जोडिएका उक्त दुई बाटो राम्रो भएको खण्डमा त्यसको लाभ सुदूरपश्चिमको पर्यटनले पाउने उनले बताए । समग्रमा उत्तरप्रदेश र सुदूरपश्चिमबीच ‘रोड कनेक्टिभिटी’ बढाउने सन्दर्भमा आफूहरूले प्रस्ताव गरेको उनले जनाए । ‘त्यसमा योगीजीको सकारात्मक प्रतिक्रिया आएको छ,’ उनले सुनाए ‘परापूर्व कालदेखि चल्दै आएको धार्मिक रूटको विकासका सन्दर्भमा पनि छलफल भएको छ ।’

मुख्यमन्त्री योगीले दुई देशबीचको सम्बन्धलाई ‘दुईवटा शरीर र एउटा आत्मा’ का रूपमा अर्थ्याउँदै नेपालको विकासमा भारतले सदैव सकारात्मक भूमिका खेल्ने बताएका थिए । शाहले समकक्षी योगीसँग आधा घण्टा एक्लाएक्लै पनि भेटेका थिए । ‘नेपाल र नेपाली जनताप्रति उहाँको सदभाव अत्यन्तै राम्रो पाए,’ शाहले भने ‘जनता जनताबीचमा कायम सम्बन्धलाई अझ विकसित बनाएर लौजानुपर्ने उहाँको धारणा थियो ।’

मुख्यमन्त्री शाह नेतृत्वको टोलीले मुख्यमन्त्री योगीको ‘कमान्ड डेस्क’ तथा उत्तर प्रदेश विधानसभाको पनि निरीक्षण गरेका छन् । प्रदेशभरिको विकास योजनाको प्रगति, जनताका गुनासा देखि अन्य कार्यका विषयमा मुख्यमन्त्रीले ‘कमान्ड डेस्क’ बाट जानकारी लिने गरेको तथा विधानसभा पूर्ण ‘पेपरलेस’ बनाइएको सन्दर्भमा शाह नेतृत्वको टोलीले जानकारी लिएका छन् । मुख्यमन्त्री शाहको नेतृत्वमा प्रदेशसभाका सर्वदलीय प्रतिनिधित्व हुने गरी १० जनाको टोली भारत भ्रमणमा छन् ।

भारतको विदेश मन्त्रालयको औपचारिक निमन्त्रणामा धनगढी–काठमाडौं हुँदै मुख्यमन्त्रीको टोली वैशाख १६ मा दिल्ली पुगेको हो । २०७४ मा नेपाल प्रदेश संरचनाको अभ्यासमा गएयता भारत सरकारको निमन्त्रणमा पहिलो पटक कुनै मुख्यमन्त्रीले भारतको औपचारिक भ्रमण गरेका हुन् । दुई दिन दिल्लीमा बिताएका उक्त टोलीले विदेशराज्यमन्त्री कीर्तिवर्द्धन सिंहसँग भेटनुका साथै विवेकानन्द फाउन्डेसनमा अन्तरक्रियाको अवसर पाएका थिए । सुदूरपश्चिममा रहेको पश्चिम सेती र सेती नदी ६ जलविद्युत् आयोजनामा काम गरिरहेको भारतीय सरकारी कम्पनी एनएचपीसीका पदाधिकारीहरूसँग पनि मुख्यमन्त्री शाहको टोलीले भेटेका थिए ।

दिल्लीबाट देहरादून पुगेको नेपाली टोलीले शनिबार उत्तराखण्डका मुख्यमन्त्री पुष्करसिंह धामीसँग भेटेको थियो । नेपाल र भारतका दुई प्रदेशका नागरिकबीच रहेको धार्मिक, सांस्कृति र सामाजिक समानता तथा सम्बन्धलाई संरक्षण गर्ने विषयमा दुई नेताबीच कुराकानी भएको थियो । दार्चुलामा निर्माणाधीन पुलको कार्यलाई गति दिन, बैतडीको झुलाघाट र डडेलधुराको परशुराममा पुल निर्माणको पहलका लागि उत्तराखण्डका मुख्यमन्त्रीसँग आग्रह गरिएको शाहले बताए ।

‘हामीसँग सीमा जोडिएका भारतका दुईवटा प्रदेशका नागरिकलाई पर्यटकका रूपमा नेपाल ल्याउन, कनेक्टिभिटी बढाउन र प्रदेश स्तरमा सम्बन्धको विकास बढाउने प्रयास गरेका हौं,’ शाहले भने ‘गत वर्षदेखि नै छिमेकी प्रदेशको औपचारिक भ्रमणको प्रयास गरेका थियौं । यसपालि उतैबाट निमन्त्रणा आएपछि भ्रमणको भएको हो ।’ जानेबेलामा काठमाडौं र दिल्ली हुँदै लामो यात्रा गर्दै लखनऊ र देहरादून पुगेको टोली फर्किंदा भने लखनऊबाट स्थलमार्ग हुँदै मंगलबार धनगढी आउँदैछन् । लखनऊबाट धनगढीको सीमावर्ती क्षेत्र गौरीफान्टा स्थलमार्गबाट ५ घण्टाको दूरीमा छ ।

भ्रमण टोलीमा रहेका एकीकृत समाजवादी पार्टीका प्रदेशसभा सदस्य नरेश शाहीले दिल्ली, देहरादून र लखनऊको भ्रमण, भेटघाट र अन्तरक्रिया राम्रो भएको बताए । आपसी सम्बन्ध बढाउन र सीमावर्ती क्षेत्रका दोहरो समस्याहरूको पहिचान गरी त्यसको समाधानका दिशामा कुराकानी भएको उनले बताएका छन् । सुदूरपश्चिमबाट रोजगारीका लागि प्रशस्तै कामदार भारत जाने भएकाले उनीहरूको सुरक्षा, पारिश्रमिकलगायतका विषयमा पनि सबै तहमा कुरा राख्न पाइएको उनले उल्लेख गरे । कान्तिपुरबाट